پارک ژوراسیک

شاید سکانسی که می خوام درباره اش بنویسم ارزش هنری زیادی نداشته باشه، اما برای من از مهم ترین  – و شاید به یاد ماندنی ترین – سکانسی باشه که تابحال دیده ام. سکانسی که حتی روی مسیر زندگی ام اثر گذاشت. سکانسی از فیلم "پارک ژواسیک" ساختۀ استیون اسپیلبرگ، محصول ۱۹۹۳:

 

دانشمندان علم ژنتیک موفق شدن با سرمایه گذاری پیرمرد ثروتمندی به نام هاموند موجودات ماقبل تاریخ رو دوباره خلق کنن و در باغ وحشی تفریحی به نام پارک ژوراسیک به نمایش بذارن. اولین بازدیدکنندگان این پارک دو باستان شناس، یک ریاضیدان و دو کودک هستن. اونها با هیجان خاصی وارد پارک می شن و با ماشین های مخصوصی از کنار قفس دایناسورها رد می شن. اما هر چی کنار قفس ها منتظر می شن، هیچ دایناسوری رو نمی بینن... تا اینکه با خیانت یکی از برنامه نویسان پارک و به هم ریختن اوضاع جوی، پارک از کنترل خارج می شه و سیستم های امنیتی از کار میفتن...

 

سکانس مورد نظر من دقیقا همینجاست: دقیقۀ ۵۹ تا ۶۵ فیلم. یک سکانس شش دقیقه ای از اولین مواجهۀ انسان های امروزی با یک موجود غول پیکر ما قبل تاریخ. لحظه ای که اون تیراناسور بزرگ با غرشی گوشخراش از قفس بیرون میاد و به اولین ماشین – که بچه ها داخلش هستن – نزدیک می شه، اوج درماندگی انسان در مقابله با نتایج منفی حاصل از دخالت در کار طبیعت و اختراعات عجیب و غریب رو می شه در چهرۀ دکتر آلن گرانت (سام نیل) خوند. درست شبیه همون حالتی که در چهرۀ دانشمند فیلم "۲۰۰۱: یک اودیسۀ فضایی" کوبریک، هنگامی که کامپیوتر مرکزی در سفیه رو براش باز نمی کنه می بینیم.

اسپیلبرگ و سازنده های جلوه های ویژۀ کمپانی ILM برای ساخت این سکانس ماه ها وقت صرف کردن و روش های مختلف رو مورد آزمایش قرار دادن تا در نهایت ترکیبی از روش های مکانیکی و کامپیوتری رضایتشون رو جلب کرده. نورپردازی، صداگذاری، استوری بورد و افکت های تصویری این سکانس به قدری عالیه که به راستی نفس رو در سینۀ هر بیننده ای حبس می کنه. خصوصاً لحظه ای که نفس های T-Rex را صورت دکتر گرانت برخورد می کنه و کلاهش رو عقب میندازه.

 

من بیشتر از پنجاه بار این فیلم رو دیده ام (یعنی از سال ۹۳ تا بحال، بطور متوسط هر سه ماه یکبار) و هر بار هم مسحور این سکانس شده ام. این سکانس چنان تاثیری روی من گذاشت که به خاطرش رشتۀ کامپیوتر رو برای تحصیل در دانشگاه انتخاب کردم و به قصد ساختن جلوه های ویژه کامپیوتری وارد عرصۀ فیلمسازی کوتاه و کار در تلویزیون شدم.

هنوز هم یک عکس قاب گرفته از این سکانس روی میزم هست که با نگاه کردن بهش یه یاد میارم هیچ غیرممکنی وجود نداره و فقط باید به دنبال ابزار مناسبش بگردیم.

در جستجوی سرزمین خیالی (Finding Neverland)

فیلمی غمگین ولی زیبا درباره نویسنده داستان پیترپن و نحوه الهام گیری این داستان از خانواده ای با 4 پسربچه دوست داشتنی که نشون میده چطور دنیای رویاها میتونه جایگزین زیبایی برای مفاهیم اجباری زندگی مثل بزرگ شدن و مرگ باشه.

جانی دپ در نقش سر جیمز متیو بری (نویسنده) و کیت وینسلت در نقش سیلویا دیویس (مادر بچه ها) و داستین هافمن در نقش سرمایه دار و مالک تئاتری در لندن در فضای سالهای 1900 انگلستان حضور دارند

فیلم از نظر توالی سکانس ها و بازی ها کمی به حال و هوای آمریکایی نزدیکه ولی در مقایسه با فیلم Ed Wood که بازهم جانی دپ نقش یک هنرمند متفاوت در جامعه رو داره تفاوت فرهنگ متین انگلستان در مقابل راحت طلبی آمریکایی رو میشه درک کرد

مسائل متنوعی از ایمان به نادیدنی ها و بازگویی دنیای کودکانه گرفته تا تعریف تعهدات خانوادگی و تقابل رویاهای هنرمندان با نظام سرمایه داری و ..... در اون دیده میشه.

همونطور که میدونید داستان پیترپن توسط هنرمندان زیادی که الگوهای جامعه بزرگترها رو نمی پسندیدند بارها مورد بازخوانی و ایجار آثار هنری جدیدی شده تا جاییکه مایکل جکسون (پسربچه ای که هیچ وقت دوست نداره بزرگ شه) اسم باغ خودش رو که وقف بچه های بیمار و بی سرپرست کرد Neverland یا همون دنیای رویاهای جیمز بری گذاشت

از اونجایی که تعبیر هنرمندانه بزرگ شدن و رشد همیشه دغدغه من بوده و هست از فیلم خیلی لذت بردم

کلاغ پر

جمعه بیستم مهرماه ۸۶ من و ترانه میدان بیسچاراسفند

فیلم‌ها: کلاغ‌ پر از شهرام شاه‌حسینی به به به، محمدرضا گلزار، مهناز افشار و حسام نواب صفوی

پسران آجری: به به، فرزاد فرزین و پوریا پورسرخ

در شهر خبری نیست. هست. به، محمدرضا شریفی‌نیا

خدا نزدیک است: ؟

کلاهی برای باران: هفته‌ی قبل دیدیم.

با شمارش آرای به‌ها، در ساعت دو نیم روی دوصندلی در سینما کاپری سابق و بهمن فعلی نشسته بودیم به دیدن کلاغ پر با سه تا به.

ماه رمضان است. بوفه سینما هم تعطیل. مجبور شدیم تنقلات را بیرون سینما تهیه کنیم. در این فاصله به دنبال سی دی پاریس دوستت دارم هم گشتیم و نیافتیم. از بدو ورود به سینما تا شروع فیلم مشغول تماشای سکانسی از گذشته بودم. روزی، نه، شبی که ساعت ۲ الی ۴ بامداد در این سینما اژدها وارد می‌شود ِ بروس لی را دیدم. شبی از شب‌های سال ۱۳۵۱ یا ۱۳۵۲. تنها باری که این سینما بیست و چهار ساعته فیلمی را نمایش می‌داد. به نوبه خود رکوردی بی سابقه است. موقع خروج از سینما کسانی در صف بودند که در انتظار باز شدن گیشه فروش بلیط سئانس 8 صبح بودند. بلیط های دو سئانس بعد هم فروش رفته بود. داشتم چی می‌گفتم؟ آها! کلاغ پر.

شروع فیلم یعنی تیتراژ بهترین سکانس فیلم است. محمدرضا گلزار که در نقش رضا یا مجتبا یا مصطفا در فیلم بازی می‌کند با یک دست موتور می‌راند و با دست دیگر تسبیحی که به گردنش است را صلوات گویان می‌گرداند. با حرکات مناسب دوربین داخل فیلم رو. ده دقیقه بعد سوار بر ترک موتور بهروز وثوقی بودم. در جاده شمال..... تو از کدوم قصه‌ای....

بگذریم. بگذریم؟ نه هنوز دارم.

دیالوگ اکبرعبدی در نقش یک مازنی در نوع خود بی نظیر است. چیزی مانند دیالوگ داریوش ارجمند در سگ کشی بهرام بیضایی. بیضایی گفتم یادم آمد که بنویسم قرار است بهرام بیضایی لبه پرتگاه را با محمدرضا گلزار کار کند. خدا کند. چون بعد از ده سال اعلام می‌شود که بیضایی از این کار منصرف شده است.

کلاغ پر دارای ایده‌ای نو است. –حداقل من نظیرش را به یاد ندارم- با توجه به عنصر اصلی زمان در تنظیم سکانس ها و تقطیع نماها و نا هماهنگی بین.... منو با خودت ببر من به رفتن ....

فیلم را می‌توان تا حدی فیلم حسام نواب صفوی دانست. کسی که با توانایی و زیبایی می‌تواند نقشی جاودانه از الویس پریسلی فقید بازی کند. این فیلم برای وی فیلم سختی بود چرا که معمولن در نقش منفی ظاهر می‌شود و فیلم‌نامه هم طوری پیش می‌رفت که خیلی دیر متوجه شدیم که نقش وی آن‌چنان منفی هم نیست. هر چند در فیلم‌های گذشته‌اش نیز در زنجیره‌ای از خباثت‌ها قرار می‌گیرد و در بیشتر موارد اسیر دسیسه دیگران می‌شود. نمونه‌اش ازدواج به سبک ایرانی..... نه خدایا شبنمی. قد آغوش منی......

بهروز و گوگوش، نه ببخشید، گلزار و افشار پتانسیل قرار گرفتن‌شان در مقابل هم بسیار بیش از این‌هاست. یک بار به شکلی منسجم تر در فیلم خانم میلانی بوده‌اند. آتش بس را می‌گویم. هر چند آن‌جا هم می‌توانستند بهتر از آن باشند. راستی چرا این دو همیشه با هم دعوا دارند؟ رابطه جذاب‌تر است؟ نه. خیلی هندی است. امیدوارم که در فیلم بعد به شکل دیگری ظاهر شوند و الا فروش این یکی را نخاهد شکست و شیب نزولی گیشه تند می‌شود. از من گفتن.

راستی تا یادم نرفته بپرسم از شما که اگر رفتید و فیلم را دیدید کامنت بگذارید که نام فیلم چرا کلاغ پر بود؟ تا جاییکه شنیدم در سکانسی که گوگوش درگوشم هم سفر را می‌خاند این دو هر کدام نامزد خود را پر می‌داد. شاید کلاغ پر هم در این سکانس بر زبان یک از این دو بازیگر اصلی فیلم جاری شده باشد و من نشنیده‌ام.

چه خوبه مثل سایه، هم‌سفر تو بودن. هم قدم ...............

پاریس، دوستت دارم

داستان های عاشقانه از شهر عشق: عشق در خیابان های پاریس متولد می شود، کشف می شود، ابراز می شود، نابود می شود... و دوباره متولد می شود.

Paris, Je T’aime از بیست فیلم کوتاه پنج دقیقه ای تشکیل شده (بیست اپیزود به نشان بیست منطقۀ شهر پاریس) که سوُژۀ تمام اونها "عشق در شهر نور و عشق (پاریس)" هست. این بیست فیلم کوتاه رو بیست و دو نفر از معروفترین کارگردانان دنیا ساختن و در هر اپیزود هم بازیگران معروفی نقش آفرینی کردن.

کارگردانانی همچون گاس ون سنت، جوئل و اتان کوئن، سیلواین شامت، وس کرون، آلفونسو کوآرون، ژرار دوپاردیو، تام تایکور،... تنها بعضی از این کارگردانها هستن و بازیگرانی همچون نیک نولتی، ژولیت بینوش، استیو بوشمی، ناتالی پورتمن، الیجا وود، باب هاسکینز و جنا رولندز در اپیزودهای مختلف اون بازی کردن.

هر اپیزود داستان مستقلی داره و نمای پایانی هر اپیزود، نمای آغازین اپیزود بعدی رو تشکیل می ده. از اونجا که هر کارگردان در انتخاب قصه آزاد بوده، با کلکسیونی از سبک ها و ژانرهای مختلف روبرو می شیم که بعضی از اونها واقعا هوشمندانه نوشته و ساخته شدن.

بعضی از اپیزودها داستان خاصی ندارن و تنها برای دقایقی با یک کاراکتر همراه می شن و بدون حادثۀ خاصی هم به پایان می رسن. برای مثال داستان دختر جوانی که هر روز صبح خیلی زود از خواب بلند می شه، بچۀ نوزادش رو به یه مهدکودک می سپاره و خودش تا آخر شب از بچه های نوزاد دیگران نگهداری می کنه.

شاید فکر کنین مگه می شه در مدت زمان پنج دقیقه "حادثه"ای هم ایجاد کرد؟ باید گفت بله! اونهم چه حوادثی! بعضی از اپیزودها آنچنان هنرمندانه ساخته شدن که ظرف پنج دقیقه یک داستان هیجان انگیز حادثه ای کامل رو روایت می کنن که مو لای درزش نمی ره!

من از بین اپیزودهای مختلف این فیلم، از این چند تا واقعا خوشم اومد:

۱-      اپیزودی که یه پسربچه ماجرای آشنایی و عشق پدر و مادرش رو تعریف می کنه (کل این اپیزود به سبک پانتومیم اجرا می شه).

۲-      اپیزودی که اتان و جوئل کوئن ساختن و داستان یک توریست بدبخت آمریکایی رو توی متروی فرانسه نشون می ده!

۳-      اپیزودی که یک مرد سیاهپوست ماجرای عشقش رو برای زنی که در حال مداوای اون هست تعریف می کنه...

انقدر سوژه و ایده توی این فیلم هست که برای آماتورها واقعا یه کلاس درسه و دیدنش برای حرفه ای ترها لذتبخش. من خودم خیلی چیزا از این فیلم یاد گرفتم.

کلام آخر اینکه این فیلم رو حتما باید دید!

مانیفست فیلمامون در مورد یک فیلم خوب

برسرآنیم که گر زدست برآید

دست به کاری زنیم که غصه سرآید

و آن این‌است: میخاهیم مانیفست یک فیلم خوب را تدوین کنیم. جهت درج در دایره‌المعارف بزرگ سینمایی خودمان. یعنی همین‌جا. از نظرات کلیه دوستان هم بهره‌مند می‌شویم. لینک این پست را در این بغل می‌گذاریم تا موقعی که این مانیفست مدون شود.

سعی کنید پاسخ ها را همراه با مثال به طور کامل توضیح دهید اگر احساس نیاز می‌کنید و مثال را می‌توانید تا دلتان می‌خاهد کش بدهید ولی آن‌چه که باید سطری از مانیفست باشد باید کوتاه، جامع  و قاطع باشد. روی پاسخ‌ها کار کارشناسی می‌کنیم و آنگاه در مانیفست می‌چسبانیم.

لازم به توضیح نیست که افاضاتی از قبیل کارگردانش خوب باشد یا مثلن در فستیوال فلان جایزه برده باشد و غیره را نخانده کنار می‌گذاریم. چرا که تازه می‌خاهیم از نقطه نظر این مانیفست کارگردان و .... را محک بزنیم.

پس پاسخ دهید: به چه فیلمی می‌توان گفت فیلم خوب؟

نمونه اول که در ضمن آسان ترین آن‌ها هم هست را خودم می‌نویسم.

۱ -  فیلم باید خالی از سکانس‌ها و پلان‌های زاید باشد.

سکانس‌ها و نماهایی که با حذف آن‌ها هیچ گونه آسیبی به کلیت فیلم وارد نمی‌شود، معمولن به دلایل مختلف در فیلم گنجانده می‌شوند. مثل کش دادن زمان نمایش یا فروش فیلم و ....این امر یکی از بزرگترین معایب یک فیلم محسوب می‌شود. هیچ گونه استثنایی هم ندارد.

***

حسام:

۲ - هم خوانی فیلم با محتوا
این موضوع به نظر من یکی از مهمترین معیارهای خوب بودن یک فیلم محسوب می شه که اگر رعایت بشه می تونه حتی مورد اول رو تحت تاثیر قرار بده.
انتخاب سبک ساختاری، متناسب با سوژه و حال و هوای یک فیلمنامه از مهمترین وظایف کارگردانه که اگه به درستی انجام نگیره می تونه بهترین فیلمنامه ها رو هم خراب کنه.
در بعضی فیلم ها تنها به فرم پرداخته شده و سعی شده سبک جدیدی ارائه بشه (مثل فیلم The Jacket) اما به دلیل اینکه فیلمنامه پرداخت درستی نداره فیلم ارزشمندی نیست.
از طرف دیگه فیلم های زیادی هستن که با وجود داشتن فیلمنامه خوب و به دلیل عدم داشتن فرم مناسب حتی غیرقابل تحمل می شن (نمونه اینجور فیلمها زیاده)
از جمله فیلم هایی که در اونها هماهنگی بین فرم و محتوا به خوبی صورت گرفته می شه به The Others، Moulin Rouge و Amelie اشاره کرد که هر سه از مطرح ترین فیلم های سالهای اخیر بودن. خصوصا Amelie که فرمی کاملا جدید رو ارائه می ده که علاوه بر داشتن هماهنگی کامل با سوژه، جذابیت های فراوانی هم داره.

***

فیروزه:

۳ - بازیهای خوب

 ( بعضی کارگردانها آنچنان بازی ازآماتورها میگیرن که آدم حیرون میمونه که طرف مثلا بازی اولش بوده ). نمونه اش  بازی ادری هپبورن در فیلم تعطیلات رمی از ویلیام وایلر که موضوع پست قبلی همین وبلاگ بود. مثال از خودم بود.

***

اشکان:

۴ -فیلم نامه از حالت یک ایده به حالت داستان(قصه) در بیاید.

بسیار از فیلم ها هستند که ایده درخشانی دارند و کارگردانی فوق العاده.اما از آنجا که این ایده فقط در حد یک ایده باقی مانده است و پرداخته نشده ،اثر دارای ضعف های فراوانی می باشد.

***

پادرا و حسام:

۵ -بتواند مخاطب را تا پایان فیلم جذب کند.

به نظر من مخاطب زیاد داشتن یک فیلم دلیل بر خوب بودنش نیست. البته پادرا راست می گه هر چی مثال بزنیم مثال نقضش هم پیدا می شه.
اینکه اگه بشه یه فیلمی رو ده بار دید اون فیلم فیلم خوبیه تا حدی درسته. من خودم فیلم های خوبی بودن که کمتر از ده بار دیدم و فیلمهای متوسطی هم بودن که بیشتر از ده بار.
اما در مجموع به نظر من فیلم خوب فیلمیه که بتونه مخاطب رو تا پایان جذب خودش بکنه، حالا چه بار اوله که می بینه چه بار بیستم. اینکه اون مخاطب یه آدم هنریه یا یه مخاطب عام هم فرقی نمی کنه، فقط مهم اینه که اون شخص جذب فیلم بشه.
مثلا فیلم های انیمیشنی زیادی هستن که بچه ها رو کاملا جذب می کنن ولی ممکنه آدم بزرگها حتی حوصله یکبار دیدنشون رو هم نداشته باشن

***

حسام:

۶ -شخصیت پردازی و انتخاب بازیگران

یکی دیگه از مواردی که می شه اضافه کرد شخصیت پردازی و انتخاب بازیگرانه. البته اینا رو شاید بشه ادامه ای بر بندهای ۳ و ۴ دونست.
یکی از مواردی که به موفقیت و ماندگاری یک اثر می انجامه، شخصیت پردازی صحیح کاراکترهاست. این کاراکترها - چه مثبت و چه منفی - باید مورد قبول بیننده واقع بشن و اعمال، رفتار و گفتارشون با شخصیتشون همخونی داشته باشه. بهترین مثال، فیلم پدرخوانده است که به نظر من یکی از بهترین شخصیت پردازی ها رو داره و تمام شخصیت هاش به خوبی پرداخت شدن. همینطور مارلون براندو در فیلم در بارانداز.
انتخاب بازیگر مناسب برای هر نقش هم اهمیت خیلی زیادی داره. حتما لازم نیست از هنرپیشه های مشهور استفاده بشه حتی در خیلی موارد باید بطور آگاهانه از چهره های جدید استفاده کرد که هیچ ذهنیتی در موردشون وجود نداشته باشه.
هر بازیگر خصوصیات فیزیکی خاص خودشو داره که باید با توجه به اونها برای نقش مورد نظر انتخاب بشه. مثال ایرانیش گلشیفته فراهانی که با انتخاب مناسب برای فیلم درخت گلابی و بوتیک کاملا در نقش جا افتاده بود (خصوصا تن صداش که حالتی بچه گونه داره) ولی همین تن صدا در فیلمی مثل سنتوری به ضررش تموم شد چون با نقش همخونی نداشت.

***

سیروس:

۷ - داشتن تاییدیه از یک صاحبنظر سینما.

 ( فارغ ا لتحصیل یک مدرسه سینمایی باشد یا نباشد). هر فیلمی این تاییدیه را داشته باشد قابل اعتنا است. هر چند ما با تایید کننده اختلاف سلیقه داشته باشیم. تایید ملیونها نفر که مثلا"امشب اشکی میریزد" را دیده باشند یک پول سیاه ارزش ندارد. شخصا کسانی را میشناسم که پنجاه بار فیلم" دالاهو" را دیده‌اند و کیف کرده‌اند. در این مورد کشف ارزش هنری سینمای امریکا توسط نویسندگان" کایه دو سینما "مثال بسیار معتبری است.

***

سیروس:

۸ - بیشترین بار انتقال مفهوم به عهده تصویر باشد.

 اگر فیلمی به زور دیالوگ و نریشن کارش را پیش ببرد آن را نمیتوان فیلم خوبی دانست . می تواند تئاتر خوبی باشد یا یک نمایشنامه رادیوئی خوب. هر چند دیالوگ‌های زیبا از امتیازات یک فیلم خوب است.

***

سیروس:

۹ - فیلم باید روی پای خودش باشد. در تاریکی سینما بتواند رابطه‌اش را با تماشاچی بر قرار کند. حرفش را بزند  تثیرش را بگذارد . و تمام .

 اگر فیلمی بخواهد به زورتوضیحات و مصاحبه‌های کارگردان و دوستانش در مطبوعات و برشورهای قبل از نمایش و خلاصه هر عامل دیگری منظورش را بفهماند حتما لنگ میزند.

***

سیروس:

۱۰ - کارگردان نکته‌ای یا رابطه ای یا موضوعی را که کسی قبل از او بیان نکرده به زیبائی مطرح کند. و یا یکی از اینها را زیباتر از هر زمان دیگری که مطرح شده بیان کند و وجه متناسب با آن را در یک روان سالم ارتقا دهد.

***

سیروس:

۱۱ - عناصر تشکیل دهنده فیلم"  فیلمبرداری. دکوپاز. مونتاز. دیالوگ. اسپشیال افکت.." به عنوان یک اثر هنری زیبا و متناسب باشند.

 هر چه این عوامل بیشتر باشنید با فیلم بهتری روبرو هستیم . عواملی که در فیلم‌های شاخص میتوان دید مثلا:

 فیلمبرداری"اینک اخرالزمان" یا تقریبا همه اثار تارکوفسکی که فیلمبرداری اکثرشان بسان کنار هم گذاشتن زیباترین تابلوهای نقاشی است (استاکر یا اینه را ببینید) یا دیالوگ‌های شیر در زمستان یا مونتاژ (فقط مونتاژ) جی اف کی و یا دکوپاژ فصل کوپه قطار (جولیا) شاهکار فرد زینه‌مان و یا کل عوامل در(سامورائی) شاهکار "ژان پیر ملویل" مثل فیلمبرداری با رنگهای سرد و موزیک متن بسیار زیبا وغیره که همه در خدمت بیان عمیق‌ترین تنهائی یک مرد هستند و باز هم همه عوامل در سکانسی از"چقدر دره من سبز بود" که دختر در لباس عروسی برمیگردد و کشیشی را که دوست میدارد در یک نمای دور و محو می‌بیند که برای دیدنش از کلیسا بیرون میاید تا "جان فورد" یکی از حسرتبارترین جدائی‌ها را به تصویر کشد.

***

محسن:

۱۲ -موسیقی فیلم باید در خدمت فیلم باشد.

موسیقی یکی از جذابیت‌های فیلم است. ولی بر خلاف عقیده عامه که می‌گویند: "فیلم موسیقیش خیلی خوب بود" من نظرم چیز دیگری است. موسیقی فیلم باید درخدمت فیلم باشد. موسیقی فیلمی که تماشاچیان بعد از خروج از سینما زمزمه کنند و بروند به دنبال پیدا کردن نوار و یا سی دی آن صرفن از نقطه نظر موسیقی خوب است. کارشناسان سینمایی عقیده دارند فیلمی دارای موسیقی مناسب است که تماشاچی در موقع خروج از سینما به این فکر کند که فیلم اصلن موسیقی نداشت. یعنی در واقع آن چنان در فیلم جا بیافتد که به عوامل تصویری کمک کند. البته فیلم‌های موزیکال از این امر مستثنا هستند. نمونه بارز آن فیلم "مردی از لامانچا" است. که به عقیده بسیاری از کارشناسان از جمله علی اصغر طاهری یکی از بهترین موسیقی‌های متن تاریخ سینماست. در حالی که خود فیلم هم دارای بیشترین ارزش هنری است.

البته آلفردهیچکاک در میان فیلمسازان از جمله معدود کارگردانانی است که از موسیقی بیشترین استفاده را در انتقال حس فیلم به تماشاچی می‌کرد.

***

محسن:

۱۳ - معرفی شخصیت ها:

در شروع فیلم و در کمترین زمان ممکنه تقریبن کلیه شخصیت های فیلم باید معرفی شوند. نه اینکه بعداز یکساعت از شروع فیلم تازه آدم های جدیدی وارد فیلم شوند که تازه مدتی هم به معرفی آن ها بگذرد یا نگذرد. نمونه این گونه فیلم ها را در نسخه های هندی بسیار میتوان یافت.

***

محسن:

۱۴ - پیش بردن دو تم موازی:

اگر قرار است دو تم موازی در فیلم نشان داده شود که بعد این دو در طول فیلم نقاط مشترکی داشته باشند این دو تم باید به ترتیب و با میزان مساوی و به تناوب نشان داده شوند تا از نظر نقطه نظر طول سکانس ها وقفه ای در ذهن ایجاد نشود. در حال حاضر این مورد از این نظر که هر کارگردانی به آن پی برده است و از اولین دروسی است که یاد می گیرد بسیار کم دیده می شود.

***

۱۵ - ؟

داستان انتخاب ادری هپبورن برای "تعطیلات رمی – Roman Holiday"

"ویلیام وایلر- William Wyler" بدین خاطر" ادری هپبورن - Audrey Hepburn" را برای فیلم تعطیلات رمی انتخاب کرد که قراردادش با "گریگوری پک - Gregory Peck" خاسته های کمپانی پارامونت را برای وجود یک بازیگر معروف با ارزش "آفیشی" در فیلم تامین می‌کرد. ابتدا گریگوری پک این پیشنهاد را رد کرد. زیرا در فیلم‌نامه دختر آشکارا نقش درخشان اثر را به‌عهده داشت. "وایلر" به "پک" گفت: "مرا متعجب می‌کنی. چرا که اگر داستان فیلم را نمی‌پسندیدی حرفی نبود، اما به خاطر آن‌که نقش دیگری کمی بهتر از نقش توست، نمی‌توانی پیش‌نهاد بازی در فیلمی را رد کنی. فکر نمی‌کردم از آن نوع هنرپیشه‌ها باشی که نقش ها را باهم مقایسه می‌کنند".

این حرف کار خودش را کرد و "پک" قرارداد را امضا کرد.

"وایلر" چنین به خاطر می‌آورد:

"مطابق جدول‌های خاص هالیوود، اکنون که من یک بازیگر مشهور مرد در اختیار داشتم، مجبور نبودم یک ستاره مشهور زن هم در فیلم داشته باشم. برای بازی شخصیت شاهزاده خانم، دختری می‌خاستم که لهجه آمریکایی نداشته باشد. کسی را می‌خاستم که واقعن بشود باور کرد به صورت یک شاهزاده خانم تربیت شده است. بعلاوه بازی، سیما و شخصیت  این مورد مهم‌ترین خصیصه‌ای بود که بدنبالش بودیم".

"وایلر" در سفر خود به لندن به اطراف شهر نگاهی انداخت و با دخترهای مختلف مصاحبه کرد. یکی از این دخترها "آدری" باریک و ترکه ای بود.  رقصنده‌ای زاده شهر "براسل"  و از یک مادر هلندی و یک پدر انگلیسی-ایرلندی. قبلن در چند فیلم نقش های کوچکی به عهده داشت و اکنون نظر وایلر را به خود جلب کرده بود. موقعی که وایلر به سوی رم عزیمت می‌کرد، دستور تهیه یک فیلم آزمایشی را از آدری داد. ولی به کارگردان انگلیسی این فیلم گفت که به دخترک حقه بزند و دوربین را بعداز آنکه او صحنه کوچکش را بازی کرد، همچنان د رحال فیلم‌برداری باقی گذارد. تا وایلر وجود طبیعی این دختر را موقعی که در حال بازی نیست مشاهده کند.

"وایلر چنین به خاطر می‌آورد:

"این همان فیلمی بود که در رم دریافتش کردیم. این دختر بسیار جذاب بود. فیلم آزمایشی بدین ترتیب بود. او ابتدا صحنه‌ای از فیلم‌نامه را بازی کرد، سپس شنید که کسی فراید میزد: "کات" در حالیکه فیلم برداری همچنان ادامه داشت. دختر روی تخت خاب پرید و نشست. سپس پرسید: "چطور بود؟ اصلن خوب بود؟" و بعد نگاه کرد و دید که همه ساکت هستند و نورها هم هنوز روشن است. در آن لحظه دریافت که دوربین هنوز مشغول فبلم برداری است. ما عکس العملی را که می‌خاستیم بدست آورد بودیم. بازی، سیما و شخصیت او واقعن افسون کننده بود. با خودمان گفتیم "این همان دختری است که دنبالش میگردیم." این فیلم آزمایشی بعدها مشهور شد و حتا یک بار هم در تلویزیون این طریقه آزمایش نمایش داده شد".

فیلم تعطیلات رمی در هفته آخر آگوست 1953 در نیویورک به نمایش درامد و هنرپیشه نقش اول زن فیلم یک شبه شهرت جهانی پیدا کرد. پارامونت ستایش ها و فیلم‌نامه های فراوانی نثار "وایلر" کرد. ادری هپبورن هم برای این اولین فیلمش در همین سال اسکار بهترین بازیگر نقش اول زن را ازآن خود کرد.

(نقل از بولتن روزانه سومین جشنواره جهانی فیلم تهران-11 آذر 1353)

مرکز تجارت جهانی (الیور استون)

اول بگم که سلام! من از امروز به جمع خانوادۀ این وبلاگ اضافه شدم و قصد دارم دربارۀ فیلم هایی که می بینم چند خطی بنویسم تا بقیه هم بهره مند بشن!!! شاید بهتر بود اولین پست رو دربارۀ فیلم خوبی می نوشتم که به دیدنش تشویق بشین، اما قرعه به نام این فیلم افتاد که با وجود داشتن کارگردانی مثل الیور استون، نمی تونه انتظارات رو برآورده کنه. در هر حال فعلا این یادداشت رو داشته باشین تا بعدی که قصدا دارم دربارۀ فیلم Paris, Je t’aime بنویسم که به شدت فیلم خوبیه:

 

World Trade Center (۲۰۰۶)

الیور استون فیلمهای تاریخی زیادی ساخته. منظورم از فیلم "تاریخی" فیلمیه که قراره بخشی از یک واقعیت تاریخی رو نشون بده. فیلم هایی مثل "متولد چهارم ژولای"، "جی اف کی"، "نیکسون" و اخیرا هم "مرکز تجارت جهانی".

این فیلم به حوادث روز یازدهم سپتامبر می پردازه؛ از ساعتی قبل از وقوع حادثه تا چندین ساعت بعد از فرو ریختن برج های دوقلو. فیلم با نماهایی از شهر نیویورک شروع می شه و مردمی که برای یک روز کاری دیگه آماده می شن. همه چیز بطور طبیعی پیش می ره تا اینکه هواپیمای اول با برج شمالی برخورد می کنه. یک گروه پلیس (به سرپرستی نیکولاس کیج) برای نجات آسیب دیدگان حادثه وارد برج می شن اما با فرو ریختن برج اونها زیر آوار مدفون می شن و به امید رسیدن کمک و نجات به سختی با مرگ دست و پنجه نرم می کنن...

راستش این فیلم هیچ نکتۀ خاصی نداره! حوادث دقیقا طبق انتظار بیننده پیش می رن. هیچ اتفاق خاصی نمی افته. انگار الیور استون قصد داشته یه فیلم مستند بسازه و به هیچ عنوان پرداخت فیلمنامه براش مهم نبوده. از وقتی که برج فرو می ریزه و نیکولاس کیج و دوستانش زیر آوار می مونن، ما به تناوب اونها رو می بینیم که دارن با هم حرف می زنن و به هم امیدواری می دن؛ خانواده هاشون رو می بینیم که با نگرانی اخبار رو از تلویزیون دنبال می کنن و گروه نجات رو می بینیم که سعی دارن زنده ها رو از زیر آوار بیرون بکشن.. همین!

در پایان – طبق فرمول اینجور فیلم های وطن پرستانۀ آمریکایی – همه چیز به خوبی و خوشی تموم می شه و انگار که هیچ اتفاقی نیفتاده!

اگه یه کارگردان متوسط رو به پایین این فیلمو می ساخت حرفی نبود اما از الیور استون واقعا بعیده! نه فیلمبرداری، نه تدوین و نه موسیقی حرفی برای گفتن ندارن. تنها جلوه های ویژه فیلمه که تونسته تا حدی واقعی به نظر برسه و بیننده رو نگه داره.

من از طرفداران الیور استون هستم اما به هیچ وجه از این فیلمش خوشم نیومد. فیلم United 93 که موضوع هواپیمای شمارۀ ۹۳ رو بیان می کنه به مراتب بهتر از این فیلمه.

اگه خیلی بیکار بودین و هیچ فیلم دیگه ای نداشتین که ببینین و تلویزیون هم هیچی نداشت، اون موقع می تونین برین سراغ این فیلم!

ویلیام وایلر -William Wyler - و سومین جشنواره جهانی فیلم تهران

سومین جشنواره جهانی فیلم تهران از 4 الی 15 آذرماه سال 1353 به یکی از بزرگ‌ترین کارگردانان همه اعصار هالیوود ادای احترام کرد. 11 فیلم از ویلیام وایلر در بخش بزرگداشت این سینماگر عرضه شد.

وایلر از آن دسته کارگردانانی است که شاید بتوان وی را با  مارتین اسکورسیزی در شکل کاری مقایسه کرد. در هر ژانری فیلم ساخت. از فیلم‌های پرخرج با پرده عریض تا فیلم‌های ساده و کم هزینه.

در جشنواره شاهد نمایش فیلم‌هایی بودیم که امکان دیدن آن‌ها کم‌تر پیش می‌آمد. در آن زمان‌ها که نه اثری از فیلم ویدئویی بود نه سی دی.

فیلم‌هایی که موفق به دیدن آن ها شدم :

بلندی‌های بادخیز یا عشق هرگز نمی‌میرد، 1939. بهترین سال‌های زندگی ما،1946. تعطیلات رمی، 1949. کلکسیونر، 1965.

دیگر فیلم‌های مشهور وی:

بن هور. چگونه می‌توان یک میلیون دلار دزدید. دختر مسخره.. سابرینا. بهترین سال های زندگی ما.

وی در طول عمر کاری در مقام کارگردانی حدود ۷۰ فیلم ساخت. ۳۴ بار کاندیدای دریافت اسکار شد و در نهایت برای سه فیلم بن هور، بهترین سالهای زندگی ما و خانم می نیور سه اسکار را به خانه برد.

ویلیام وایلر که خود نیز در همان روزها با حضورش در تهران اعتبار جشنواره را که بیش از سه سال از عمر آن نمی گذشت دو چندان کرده بود در مصاحبه‌ای مطبوعاتی شرکت کرد. در این مصاحبه به نکات تکنیکی و حاشیه‌های فیلم‌هایش پرداخت. از جمله این‌که کمپانی پارامونت به دلیل بالابردن قیمت نفت خام توسط ایران این کشور را تحریم کرده  و در نتیجه تهران اجازه نمایش فیلم "وارث" از این فیلمساز نام‌آور را ندارد. سئوالی تکنیکی هم در مورد عمق صحنه در فیلم‌ها پاسخ گفت که متن سئوال و جواب را در زیر می‌بینید. این متن عینن از بولتن روزانه سومین جشنواره جهاتی فیلم تهران شماره 10 نقل شده است با شیوه نوشتن خودم.

- شما یکی از اولین کسانی بوده‌اید که از تکنیک فوکوس عمیق استفاده کرده‌اید تا عمق صحنه ها به وضوح دیده شود. در این مورد چه می‌گویید؟

وایلر: من از این بابت مدیون "گرک تولند" فیلم‌بردارم هستم. او پیش‌نهاد کرد که چنین کاری بکنیم. و می گفت که خیلی کمک می‌کند به این‌که کات زیادی نداشته باشیم. و در عین حال حرکت‌ها و عکس العمل‌ها در یک صحنه نشان داده می‌شود. ما قبل از آن مجبور بودیم برای آن‌که چهره‌ی آدم‌هها را "نت" نشان بدهیم، چند بار قطع بکنیم ولی با این کار "تولند" لزومی به قطع زیاد وجود نداشت. این کار تازه‌ای بود که بعدن "اورسون ولز" نیز به کمک "تولند" آن‌را انجام داد و بهره برداری بیشتری کرد. این تکنیک امروز خیلی ساده است. باید نور زیاد باشد، فیلم حساس باشد،عدسی "وایدانگل" باشد،  دیافراگم هم بسته باشد و به محض این‌که چنین شرایطی ایجاد شود، عمق صحنه‌ی زیادی خاهیم داشت، چیزی که آن روزها خیلی تازه بود.

***

من: و برای من هنوز هم  تازه است.

***

پ ن: مداقه کردم و فهمیدم که در مورد سابرینا اشتتباه کرده ام. فیلم اثر بیلی وایلدر است.