محاکمه در خیابان، پایانی متفاوت

Spoiler

امیر در روز ازدواجش متوجه می‌شود، زنی که امروز قرار است به طور رسمی وارد زندگی او شود، همسر دوم مرد دیگری است. چاقو در کف به دنبال وی می‌گردد. او را می‌یابد. ولی می‌فهمد که قضیه سوءتفاهمی بیشتر نبود. خودش را به عروسی می‌رساند. مراسم بدون حضور او تا آخر برگزار شده است. عروس را در خیابان پیدا کرده و به  دست و پایش می افتد که  او را ببخشد.

***

به سنت حسنه دیدن فیلم‌های مسعود کیمیایی، کارگردانی که نوستالژی‌های قیصر و داش‌آکل و رضا موتوری و گوزن‌هایش مرا به دیدنش می‌کشاند به دیدن محاکمه در خیابان نشستیم.

گروهبانش را دوست نداشتم. با کیمیایی قهر کردم تا این فیلم. البته جسته و گریخته سایر فیلم‌هایش را در این میان را هم دیدم ولی هیچ کدام را نه تا آخر. خسته شده بودم از مبارزه‌ای که قهرمانش یک تنه به کارزار می‌رود. رفتم و نشستم تا پولاد کیمیایی را به جای قیصر ببینم. و دیدم.

چیزی که خواستم در باره این فیلم بنویسم بیشتر به خاطر پایانی است که من از کیمیایی ندیده بودم. پایانی که خود من را با رضایت مندی از روز صندلی سینما شهرفرنگ کند و به خیابان فرستاد.

پایان محشری که فهمیدی قهرمان غیرتی  داستان چه کلاه گشادی سرش رفت. قهرمانی که برخلاف دیگر فیلم‌هایش نمی‌میرد. قهرمانی که حتا نمی فهمد ممکن است زرنگ تر از او هم کسی باشد. او می‌ماند تا شاید، -روی شاید تاکید زیادی می کنم- روزی بفهمد قضیه آن طوری هم که وی فکر می‌کرده، نبوده است. شاید هم نفهمد. یا وقتی بهفمد که دیگر خیلی دیر است و گیر و گرفتاری های روزمرگی وی را وادار به سکوتی جانفرسا کند.

قیصر و رضا موتوری و داش آکل –این یکی را هدایت در دامن کیمیای انداخت- و گوزنها همه و همه پایانی داشتند که توام بود با مرگ قهرمان فیلم. مرگ قهرمانانان کیمیایی تو را آزار نمی‌دهد. از همان اول می‌دانی که مرگی ناگزیر است. از ابتدا به دیدن فیلمی می‌نشینی که پایان آن را می‌دانی و در سالن تاریک چشم به پرده جادویی نقره‌ای دوخته‌ای، در انتظار دیدن شکل این پایان. سینما را هم که ترک کنی دوباره هوس دیدن فیلم به سرت می‌زند که دوباره پایان را ببینی. پایانی که به این شکل در محاکمه در خیابان رقم زده نشده است.  قهرمان داستان محاکمه در خیابان نمی میرد که بماند. کیمیایی در این فیلم با این که تمام تلاشش را می کند تا چیزی شبیه فیلم‌های دیگرش بسازد ناگهان در پایان فیلم با شک و تردید روبرو می‌شود. شکی که به نظر می‌رسد ریشه در باورهای امروز او داشته باشد. سر قهرمان فیلمش کلاه می‌گذارد. او را وادار می‌کند که بفهمد، نه، بپذیرد، که قضیه چندان جدی هم نبوده است. حماقت امیر در باور این که همسر آینده اش از روزی که به دنیا آمده به خاطر این بوده که همسر او شود و به قول فردوسی، برهنه ندیده تنش آفتاب باشد، غیر قابل باور است. غیر قابل باور از منظر نگاهی که کیمیایی به قهرمانانش دارد.

این پایان را دنیای امروز و تفکر مسلط بر این جهان به کیمیایی دیکته می‌کند.

باید یک بار دیگر محاکمه در خیابان را ببینم. بار قبل ردیف جلوی جلوی جلوی شهرفرنگ بودیم. آنهم صندلی های سر ردیف. تصویر خیلی بد بود و آزار دهنده. حیف است کلاه رفتن سر این آخرین قهرمان کیمیایی را که خیلی هم خیرسرش بچه مثبت است را از اول، با دقت و بی آزار تصویر نبینم.

برای این ساختار شکنی بگذارید بگویم:

دست مریزاد آقای کیمیایی.