کازابلانکا

کازابلانکا *****

امشب کازابلانکا ساخته تحسین برانگیز مایکل کورتیز را برای نمی دانم چندمین بار، دیدم و می خواستم که در مورد آن بنویسم. در مورد فیلمی که از سال 1942 تا کنون فیلم مطرحی بوده است. چه از نقطه نظر کارگردانی و فیلم و سناریو که در هر سه مورد اسکار  گرفت و چه از نقطه نظر فیلم برداری سیاه و سفید و نورپردازی  و نیز اداره دشوار پس زمینه. چرا که بسیاری از سکانس‌ها در کازینویی شلوغ و نماهای بیرونی فیلم بردای شده است. کازابلانکا بارها در فیلم های مختلف به گونه ای مطرح شده است. حداقل یک بارش را به یاد دارم که دستمایه وودی آلن شد تا از آن در فیلم "دوباره سعی کن سام" نهایت حسن استفاده را بکند. هرچند که این دومی ساخته هربرت راس بود ولی سناریوی آن کار وودی آلن است. ولی چیزی مانع از نوشتن در باره فیلم شد و آن این بود که دیدم فیلم به زبان پارسی است. نوستالژی اجازه پرداختن به فیلم را نداد. در باره فیلم بسیار می توانید این جا و آن جا بخوانید. از جمله در IMDB. هرچند این روزها فیلتر شده است. یکی دیگر از عجایب دنیای فیلترینگ در این رژیم. بهرحال با هر فیلتر شکن درپیتی هم باز می شود.

 روزی روزگاری در ایران فیلم ها به بهترین شکل ممکنه دوبله می شد. بدون کوچکترین دخل و تصرفی در متن. البته اوائل جملات پس گردنی هم بود که با اعتصاب دوبلورها، هم این جملات از فیلم ها حذف شد و هم قرار شد که نام فیلم ها هم همان نام اصلی باشد و از تعویض نام فیلم با اسامی دهان پر کن و مشتری جلب کن خودداری شود. هنر دوبلاژ فیلم در ایران در جهان حرف اول را می زد. چیزی که بعد از انقلاب لوث شد. امروزه شاید به ندرت کشوری باشد که رتبه اش بعد از ایران باشد. شاید در مجمع الجزایر فیجی یا در قبایل بورابورا یا جاهایی شبیه این ها. چرا، شاید کره شمالی اینگونه باشد. کره شمالی گفتم یادم آمد بگویم که چندی پیش در کره شمالی فیلم اولیورتویست را نشان داده اند که به مردم آنجا بگویند:

 این لندن، لندن که می شنوید یعنی اینجا. بیایید و ببینید!!

به قول مش قاسم: کله پدر هرچه عوام فریب بی ناموسه.

نوشتم دوبله در گذشته ایران بسیار درست و با کمال وفاداری به متن انجام می شد. فقط یک بار می توانم مثالی بزنم که در فیلمی، وقتی سربازان اسیر روسی داشتند سرود انترناسیونال که سرود کمونیست‌ها بود را می خواندند، فرمانده آلمان ها از فرمانده اسرا پرسید این چه سرودی است که این ها می خوانند؟ او هم جواب داد:

"قربان این ها دارند یک سرود بین المللی می خوانند"

در صورتی که این سرود در همه زبان ها به همان سرود انترناسیونال مشهور است. این تنها خیانتی بود که به نظرما در آن زمان به سینما و هنر دوبله فیلم شد. حد و حدود آن زمان را با حالا بسنجید. حالایی که سیاستگزاران سینمایی کشور چون بقیه مراکز، مسئول بهشت و دوزخ امت گاهی در صحنه هستند. البته اگر بپذیریم که با دیدن فساد بیش از حد در فیلم های غربی ما به جهنم می رویم. اصلن چرا با دیدن اینگرید برگمن با داشتن شوهری در بند، که همفری بوگارت دوست است یا مدام شامپاین می نوشند، ما باید به دوزخ برویم؟

گنه کرد در کازبلانکا اینگرید برگمان / به تهران زدند گردن تماشاگران

متاسفانه کار دوبله من درآوردی و مزخرف فیلم ها* به شکلی درآمده که چند روز پیش در روزنامه ها نوشتند: حدود چهل و هفت درصد مردم بیننده کانال فارسی وان هستند که در اختیار کمپانی وابسته به رابرت مرداک صهیونیست است. دوبله ای که با دوبلورهای غیرحرفه ای انجام می شود با این تفاوت که در فیلم ها روابط خواهر وبرادری و شربت و چای خوردن وجود ندارد. اگر کسی مست است، نمی گوید سرم گیج می رود و چشمانم سیاهی می رود. حتمن قند خونم پایین افتاده یا بالا رفته و .....

کازابلانکا را از کارتون سی دی فروش‌ها بخواهید. دوبله به پارسی آن هست. در این فیلم، اینگرید برگمن و همفری بوگارت خواهر و برادر نیستند. چای نمی نوشند. شربت نیز به هم‌چنین. حالا گیرم ماچ هایش را کمپانی سی دی پرکن در آورده باشد که کمی کلاه خود را نگه داشته باشد. ماچ ها پیش کش. نخواستیم. این یک قلم سانسور را می پذیریم.

* توضیح این که منظورم صدا و توانایی دوبلورهای خوب کشورمان نیست. این شاید نیاز به گفتن نداشت ولی گفتم.