آمادئوس – Amadeus ****

صحنه اول با خدمتکارانی شروع می‌شود که به طرف اتاق آنتونیو سالیری یکی از آهنگ‌سازان ایتالیایی که نوازنده  دربار اتریش بوده می‌روند تا به او شیرینی خامه‌ای بدهند. صدای سالیری در خانه می‌پیچد که می‌گوید: "موتسارت مرا ببخش. من باعث مرگ تو شدم" یا "من تو را کشتم." خدمتکاران به صورت بچه‌گانه ای با سالیری حرف می‌زدند. طوری که انگار کمی عقلش را از دست داده. سپس با شنیدن فریادش از او می‌خواهند که در را باز کند. در را می‌شکنندو... بعد می‌بینیم که او را در سبدی که به اسبی بسته‌اند و این یعنی آمبولانس، به بیمارستان می‌رسانند. با خودکشی او می‌فهمند که روانی شده و به تیمارستان منتقل می‌شود. آهنگ تیتراژ خیلی قشنگ است. و از همین اول قشنگی فیلم معلوم می‌شود. کارگردان فیلم میلوش فورمن است.

بعد از تیتراژ می‌بینیم کشیشی به دیدن سالیری می‌رود و او در باره موتسارت با کشیش صحبت می‌کند و در واقع تمام فیلم می‌شود یک فلش بک و گاهی درست در لحظه‌ای که منتظرش نیستیم به شکل زیبایی برای اینکه یادمان نرود که فیلم فلش بک است گاهی کشیش و سالیری را می‌بینیم. البته میلوش فورمن از این بازگشت به زمان حال هم برای تغییر فصل فیلم خیلی خوب استفاده می‌کند.

سالیری از دوران کودکی خودش و موتسارت حرف می‌زند و شرایط زندگی‌شان می‌گوید. این‌که موتسارت پدرش آهنگ‌ساز بوده ولی پدر خودش مخالف موسیقی  بوده و وقتی که خودش توی کوچه‌ها داشت بازی می‌کرد موتسارت آن قدر مهارت در موسیقی داشت که با چشم بسته ویلون می‌نواخت و حسادت خودش را نسبت به موتسارت اعتراف می‌کند. سالیری با مرگ پدرش که در همان بچگی اتفاق می‌افتد به دنبال نوازندگی می‌رود. تا اینکه به دربار هم راه پیدا می‌کند و می‌شود معلم موسیقی شاه. تمام آرامش او هم یک روز به پایان رسید. روزی که موتسارت به دربار راه پیدا کرد و یکی از آهنگ‌هایش را در آنجا اجراء کرد.

اینجا بود که سالیری فهمید، موتسارت اولین آهنگش را در سن چهار سالگی و اولین سمفونی را در هفت سالگی و اولین اپرا را در دوازده سالگی نوشته است. یکی از زیباترین سکانس‌های فیلم هم وقتی بود که سالیری با کلی زحمت آهنگی نوشت و از موتسارت خواست که آن‌را اجراء کند و موتسارت بعد از اتمام نواختن با پیانو و در همان لحظه  به چند شکل پایان آهنگ را عوض کرد. که در فیلم می‌بینیم سالیری برای ساختن آن زحمت زیادی کشید و به زور موفق به ساختنش شد.

آنچه که از زندگی موتسارت در این فیلم می‌بینیم بیشتر در ارتباط با سالیری است. خودم که بعد از شناختن و مطالعه زندگی سالیری حق به آهنگ‌سازانی دادم که در موقع نمایش فیلم به آن اعتراض کرده بودند که چرا فیلمی ساخته شده که در آن به سالیری توهین شده. سالیری که در سالهای 1750 تا 1825 زندگی کرد آهنگ‌های زیادی برای گروه‌های موسیقی کلیسا ساخت و از او حدود پنجاه اپرا به جا مانده. این‌روزها به هر کس که دوتا اپرا بسازد میگویند موسیقی دان چه برسد به پنجاه تا. قول بابا بد شانسی او و همه آهنگ‌سازان هم عصر او وجود نابغه‌ای مانند ولفگانگ آمادئوس موتسارت بوده.

من با این که می دانم این تحریف تاریخی در فیلم هست ولی به پیشنهاد حسام به آن نمره ده را میدهم. زیرا بسیاری فیلم ها هستند که تحریف تاریخی شده اند ولی خودشان فیلم خوبی هستند.

در سال 1984 این فیلم برنده چندین جایزه اسکار شد. بهترین هنرپیشه مرد   F. Murray Abrahamبرای بازی در نقش آنتونیو سالیری. البته Tom Hulce  هم که نقش موتسارت را بازی کرده بود کاندیدا بود که نگرفت. بهترین کارگردان هنری، بهترین گریم، بهترین کارگردان Milos Forman ، بهترین فیلم Saul Zaentz ، بهترین فیلم‌نامه اقتباسی Peter Shaffer ،بهترین طراحی لباس Theodor Pistek.

یکی از قشنگی‌های فیلم هم خنده‌های بسیار بامزه موتسارت است.

آمادئوس یکی از بهترین فیلم‌هایی است که تا به حال دیده ام.عاشق فیلم شده ام.در طول تابستان امسال اگر روزی یکبار آن را ندیده باشم دو روز یکبار حتمن دیده‌ام یعنی شاید بین بیست تا سی بار.  شایدم بیشتر. رکوئیم سکانس آخر فیلم یعنی کامفوتاتیس هم محشر.